Wartość utraconych korzyści – definicja, znaczenie, praktyka

Wartość utraconych korzyści to temat, który wraca jak bumerang, nie tylko w aspekcie relacji pracodawca – pracownik, przedsiębiorstwo vs. przedsiębiorstwo, lecz również w aspekcie wzajemnych stosunków pomiędzy wspólnikami. Podjęcie lub zaniechanie określonego działania lub jego niewłaściwe wykonanie, może skutkować poza poniesioną tzw. szkodą rzeczywistą, nieosiągnięciem przychodów firmy.

To z kolei będzie wpływać w sposób znaczący na sytuację ekonomiczną przedsiębiorstwa. W jednym z poprzednich artykułów dotyczących dzisiejszego tematu, opisywałem konkretne sytuacje z życia wzięte, więc tym razem kilka uwag o charakterze bardziej ogólnym.

Jaka jest istota utraconych korzyści?

Ustalenie szkody w postaci utraconych korzyści ma zawsze charakter hipotetyczny. Polega bowiem na przyjęciu – na podstawie okoliczności, które wystąpiły po okresie spodziewanych korzyści, że korzyść w okresie poprzednim zostałaby osiągnięta. z tak dużym prawdopodobieństwem, że można na podstawie posiadanego doświadczenia życiowego przyjąć, że utrata korzyści rzeczywiście miała miejsce.

W uproszczeniu można stwierdzić że utracone korzyści to potencjalny, nieosiągnięty na skutek podjętych działań lub ich świadomego zaniechania dochód. Z oczywistych względów dochód ten musi być wysoce uprawdopodobniony, czyli wykazać należy, że szkoda rzeczywiście wystąpiła, np. w postaci utraconego zlecenia i związanego z nim dochodu, lecz jest to już kwestia bardziej natury prawnej niż ekonomicznej.

Jak można obliczyć wartość utraconych korzyści?

Jedną z metod jest porównanie dochodów poprzedzających zdarzenie z dochodami generowanymi przez przedsiębiorstwo aktualnie. Wymaga to określenia trendu zmiany wolumenu dochodu oraz szczegółowej analizy rentowności firmy, na podstawie sporządzanych rachunków zysków i strat oraz rocznych bilansów.

Może się bowiem okazać, że obniżenie poziomu zysku nie jest jedynie skutkiem spornego zdarzenia, a trwałą tendencją wynikającą z realiów rynkowych w których działa dane przedsiębiorstwo. Tak więc nie jest wystarczającym stwierdzenie, że zyski uległy obniżeniu, np. od momentu podjęcia przez pozwanego nieuczciwej  działalności konkurencyjnej. Trzeba to jeszcze solidnie uzasadnić pod względem finansowym. W sytuacji gdy precyzyjne obliczenie wysokości szkody jest utrudnione, zgodnie z artykułem nr 332 Kodeksu Postępowania Cywilnego, sąd może określić jej wysokość według własnej oceny, opartej na analizie okoliczności rozpatrywanej sprawy. W praktyce sądowniczej wiąże się to z powołaniem opinii biegłego.

Jak długo można występować o zwrot utraconych korzyści?

Przedawnienie roszczeń związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, następuje w terminie krótszym niż standardowy okres 10 lat, a więc po trzech latach. Należy jednak pamiętać, że przepisy szczególne przewidują często krótsze terminy przedawnienia. Bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z dniem wymagalności roszczenia. W działalności gospodarczej jest to dzień następny po dniu wyznaczonym jako termin zapłaty faktury.

Na koniec, pamiętać również należy, że obliczona wartość utraconych korzyści nie jest równoznaczna z należnym odszkodowaniem. Jego wysokość określa sąd i które może znacząco różnić się od wyliczonego poziomu utraconych korzyści.

Jak jest rola rzeczoznawcy majątkowego?

Zależy ona od przedmiotu ustalanej wartości. Czy mówimy o wycenie nieruchomości czy o pozostałych sytuacjach np. nieuczciwej konkurencji? Jeśli przedmiot sporu obejmuje nieruchomość, to uprawnienia do jej wyceny posiadają wyłącznie rzeczoznawcy majątkowi. Jeśli obliczenie wartości utraconych korzyści nie wymaga wyceny nieruchomości, profesja oraz uprawnienia biegłego nie są określone szczegółowo. Powinna to być jednak osoba znająca tematykę finansów, i która będzie umiała w razie potrzeby obronić i uzasadnić przyjęte wyliczenia.