Wartość utraconych korzyści a zmiana decyzji administracyjnej

Wartość utraconych korzyści a zmiana decyzji administracyjnej to temat, który wraca cyklicznie jak bumerang, na ogół w aspekcie relacji przedsiębiorstwo vs urząd administracji państwowej lub samorządowej. Podjęcie lub zaniechanie określonego działania np. zmiana decyzji o pozwoleniu na budowę, może skutkować poza poniesioną tzw. szkodą rzeczywistą, nieosiągnięciem przychodów firmy, a co za tym idzie wpłynąć w sposób znaczący na sytuację ekonomiczną przedsiębiorstwa.

W jednym z wcześniejszych artykułów opisywałem konkretne sytuacje z życia wzięte, więc tym razem kilka uwag o charakterze bardziej ogólnym.

Jaka jest istota utraconych korzyści?

Ustalenie szkody w postaci utraconych korzyści ma zawsze charakter hipotetyczny, polega bowiem na przyjęciu – na podstawie okoliczności, które wystąpiły po okresie spodziewanych korzyści, że korzyść w okresie poprzednim zostałaby osiągnięta. z tak dużym prawdopodobieństwem, że można na podstawie posiadanego doświadczenia życiowego przyjąć, że utrata korzyści rzeczywiście miała miejsce. W uproszczeniu można stwierdzić że utracone korzyści to potencjalny, nieosiągnięty dochód.

Z oczywistych względów dochód ten musi być wysoce uprawdopodobniony, czyli wykazać należy, że szkoda rzeczywiście wystąpiła, np. w postaci utraconych zleceń i związanego z nimi dochodu. Mogą to być przykładowo umowy ramowe o dostawy produktów, towarów i materiałów czy też zapytania ofertowe  potencjalnych kontrahentów. Ważnym jest by na ich podstawie można było określić wolumen niezrealizowanych zleceń, a co za tym idzie wysokość potencjalnego dochodu.

Jak można obliczyć wartość utraconych korzyści?

Jedną z metod jest porównanie dochodów poprzedzających zdarzenie z dochodami generowanymi przez przedsiębiorstwo aktualnie. Wymaga to określenia trendu zmiany wolumenu dochodu oraz szczegółowej analizy rentowności firmy, na podstawie sporządzanych rachunków zysków i strat. Może się bowiem okazać, że obniżenie poziomu zysku nie jest jedynie skutkiem spornego zdarzenia, a trwałą tendencją wynikającą z realiów rynkowych, w których działa dane przedsiębiorstwo.

Tak więc nie jest wystarczającym stwierdzenie, że zyski uległy obniżeniu, trzeba to jeszcze solidnie uzasadnić pod względem finansowym. W sytuacji gdy precyzyjne obliczenie wysokości szkody jest utrudnione, zgodnie z artykułem nr 332 Kodeksu Postępowania Cywilnego, sąd może określić jej wysokość według własnej oceny, opartej na analizie okoliczności rozpatrywanej sprawy. W praktyce sądowniczej wiąże się to z powołaniem opinii biegłego.

Inna sytuacja ma miejsce na skutek zmiany pozytywnej decyzji o pozwoleniu na budowę, zarówno jej cofnięciu jak i czasowym wstrzymaniu. W tym przypadku utracone korzyści to nieosiągnięty dochód, który przedsiębiorstwo mogłoby zrealizować gdyby proces inwestycyjny był realizowany zgodnie z harmonogramem. Osobną kwestią, w przypadku cofnięcia pozwolenia na budowę są poniesione nakłady inwestycyjne, które należy potraktować jako poniesioną szkodę, i za które należne jest odszkodowanie.

Jak długo można występować o zwrot utraconych korzyści?

Przedawnienie roszczeń związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, następuje w terminie krótszym niż standardowy okres 10 lat, a więc po trzech latach. Należy jednak pamiętać, że przepisy szczególne przewidują często krótsze terminy przedawnienia. Bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z dniem wymagalności roszczenia ( w działalności gospodarczej jest to dzień następny po dniu wyznaczonym jako termin zapłaty faktury).

Na koniec, pamiętać również należy, że obliczona wartość utraconych korzyści nie jest równoznaczna z należnym odszkodowaniem, którego wysokość określa sąd i które może znacząco różnić się od wyliczonego poziomu utraconych korzyści.

Jak jest rola rzeczoznawcy majątkowego?

Zależy ona od przedmiotu ustalanej wartości, tj czy mówimy o wycenie nieruchomości czy o pozostałych sytuacjach np. zmianie decyzji administracyjnej. Jeśli przedmiot sporu obejmuje nieruchomość, to uprawnienia do jej wyceny posiadają wyłącznie rzeczoznawcy majątkowi. Jeśli obliczenie wartości utraconych korzyści nie wymaga wyceny nieruchomości, profesja oraz uprawnienia biegłego nie są określone szczegółowo. Powinna to być jednak osoba znająca tematykę finansów, i która będzie umiała w razie potrzeby obronić i uzasadnić przyjęte wyliczenia.