Utracone korzyści – podstawy prawne, wyliczenia, zwrot
Utracone korzyści to temat, który w ostatnich latach zyskuje na znaczeniu. Ustalenie szkody w postaci utraconych korzyści ma zawsze charakter hipotetyczny, polega bowiem na przyjęciu że korzyść w okresie poprzedzającym zostałaby osiągnięta z tak dużym prawdopodobieństwem, że można na podstawie posiadanego doświadczenia przyjąć, że utrata korzyści rzeczywiście miała miejsce.
W uproszczeniu należy stwierdzić że utracone korzyści to potencjalny, nieosiągnięty dochód. Wykazać przy tym należy, że szkoda rzeczywiście wystąpiła, np. w postaci utraconych zleceń i związanego z nimi dochodu. Pamiętać powinniśmy, że utracone korzyści to jedynie jeden z elementów składających się na należne odszkodowanie, gdyż poza utraconymi korzyściami występować mogą również odszkodowanie za szkody rzeczywiste oraz służebność przesyłu.
Utracone korzyści – podstawy prawne
Aktem prawnym regulującym zasady wyceny odszkodowań z tytułu budowy infrastruktury są: Kodeks Cywilny, Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie szczegółowych warunków szacowania szkód w uprawach i płodach rolnych oraz Standardy Zawodowe Rzeczoznawców Majątkowych, w szczególności standard V.8: „Zasady określania wartości szkód spowodowanych budową infrastruktury podziemnej i nadziemnej” oraz standard V.4 „ Wycena nieruchomości rolnych”
Jak można obliczyć wartość utraconych korzyści?
Jednym ze sposobów jest porównanie dochodów poprzedzających szkodę z dochodami generowanymi przez przedsiębiorstwo po wystąpieniu danego zdarzenia. Wymaga to określenia zmiany wolumenu dochodu oraz szczegółowej analizy rentowności firmy, na podstawie sporządzanych rachunków zysków i strat. Może się bowiem okazać, że obniżenie poziomu zysku nie jest jedynie skutkiem spornego zdarzenia, a trwałą tendencją wynikającą z realiów rynkowych, w których działa dane przedsiębiorstwo. Tak więc nie jest wystarczającym stwierdzenie, że przychody i zyski uległy obniżeniu, trzeba to jeszcze solidnie uzasadnić pod względem finansowym oraz przyczynowo – skutkowym.
Inna sytuacja ma miejsce na skutek zmiany decyzji o pozwoleniu na budowę, zarówno jej cofnięciu jak i czasowym wstrzymaniu. W tym przypadku utracone korzyści to nieosiągnięty dochód, który przedsiębiorstwo mogłoby zrealizować gdyby proces inwestycyjny był realizowany zgodnie z harmonogramem. Osobną kwestią, w przypadku cofnięcia pozwolenia na budowę są poniesione nakłady inwestycyjne, które należy potraktować jako poniesioną szkodę, i za które należne jest odszkodowanie.
Kolejnym przykładem utraconych korzyści są utracone przez rolników pożytki, na skutek np. prowadzonych inwestycji. Wycenie podlegają w tej sytuacji: szkody rzeczywiste oraz wartość utraconych korzyści. Odszkodowanie obejmie więc następujące składniki:
- Utracone korzyści związane z wartością zniszczonych upraw
- Wartość obniżenia zdolności produkcyjnej w kolejnych latach
- Koszt działań rekultywacyjnych
Jak długo można występować o zwrot utraconych korzyści?
Przedawnienie roszczeń związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, następuje w terminie krótszym niż standardowy okres 10 lat, a więc po trzech latach. Należy jednak pamiętać, że przepisy szczególne przewidują często krótsze terminy przedawnienia.
Bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z dniem wymagalności roszczenia ( w działalności gospodarczej jest to dzień następny po dniu wyznaczonym jako termin zapłaty faktury).
Na koniec, pamiętać również należy, że obliczona wartość utraconych korzyści nie jest równoznaczna z należnym odszkodowaniem, którego wysokość określa sąd
i które może znacząco różnić się od wyliczonego poziomu utraconych korzyści.
